Meer en meer hoor ik de vraag: ‘Heb je daar een (wetenschappelijk) artikel over?’
Er is een soort verlangen naar bevestigde en bewezen informatie. Niet onbegrijpelijk natuurlijk. Het internet krioelt van opinies, blogs, forums, … waar iedereen wel een eigen mening lijkt te hebben. En iedereen vindt dat zijn mening wetenschappelijk onderbouwd is. Vragen naar bronnen is dus niet zo onlogisch.
Wat is wetenschap?
Er zijn vele uiteenlopende vormen van ‘wetenschappelijk bewijs’. Er zijn heel wat onderzoeken van klein en kwalitatief tot groot en dubbel blind. En allemaal bewijzen ze wel iets. Sommigen zijn waardevol in hun eentje. Anderen zijn een puzzelstuk in een groter geheel.
Op zich ben je niks met zo een onderzoek. Het bewijst hoogstens dat een kleine – zeer specifiek geselecteerde – groep van mensen baat of schade hebben bij een wel afgelijnde interventie.
Pas op, er kruipt veel werk in. En elk onderzoek op zich heeft zijn nut in het geheel. Maar op zich staande zijn de meesten gewoon een puzzelstukje.
Daarnaast moet je toch over een universitair diploma beschikken om zulke artikels kritisch te kunnen lezen. Er wordt vaak gegoocheld met termen die voor het grootste deel van de mensen onbegrijpbaar zijn.
Review
Je hebt dus eigenlijk een literatuurstudie nodig. Iemand die het titanenwerk op zich neemt om een paar tientallen of honderdtal studies onder de loep te nemen en gelijklopende bewijzen op te snorren. Dan heb je een overzicht over wat er allemaal onderzocht is. En wat daar de resultaten van zijn.
Maar ook daarvoor heb je best wel wat wetenschappelijke achtergrond nodig. Om te lezen én te interpreteren.
Gelukkig zijn er wel wat mensen die zich dezer dagen geroepen voelen om die reviews voor ons te lezen en dat samen te vatten in een blog, een persartikel, een opiniestuk.
Maar zoals ik al zei: zoveel mensen, zoveel interpretaties.
Evolutie
Ook wat we te weten komen evolueert. Ik heb 10 jaar gegevens verzameld over een zeldzame ziekte. Heb dat onderzoek zelfs mogen presenteren op een congres. Toen ik eraan begon was die ziekte het terrein van kinderoncologen en een handvol hematologen. 10 jaar later zaten op het congres minstens evenveel reumatologen, longartsen, …
Om maar te zeggen: wat we nu weten is – waarschijnlijk – ook maar tijdelijk. De komende jaren zullen we waarschijnlijk heel wat nieuwe inzichten verzamelen. De wetenschap staat niet stil.
Gesponsord
Bijkomend groot probleem is dat veel wetenschappelijk onderzoek gesponsord of opgezet is vanuit de (farmaceutische) industrie. En dat is al een heel belangrijk gegeven bij de interpretatie ervan.
Mijn gezond verstand heeft geen bewijs nodig om te zeggen dat borstvoeding heel wat voordelen heeft tegenover kunstvoeding. Toch zijn er heel wat onderzoeken naar de effecten van borstvoeding. Weggegooid geld in mijn ogen. Borstvoeding heeft zich de afgelopen 10 000en jaren bewezen. Als borstvoeding niet voldeed, zouden wij als soort niet overleefd hebben. Maar de kunstvoedingsindustrie wil natuurlijk graag bewijzen dat hun product in de buurt komt. Er wordt dus massa’s geld gepompt in onderzoek naar borstvoeding én kunstvoeding. En telkens komt men tot dezelfde conclusie: borstvoeding is beter dan kunstvoeding. Niemand die diezelfde resultaten durft interpreteren als: kunstvoeding is minder goed dat borstvoeding.
Het gesponsord onderzoek komt ook veel meer in beeld. Daarnaast is er zoveel niet-gesponsord pionierswerk dat nauwelijks aan bod komt.
Gezond verstand
Wie moet je dan nog geloven? Awel. Je gezond verstand. En je intuïtie.
Toen Master & Johnson eind jaren 50 hun eerste onderzoek presenteerden en de seksuele respons cyclus voorstelden, werden ze kritisch uitgelachen. We zijn ondertussen bijna 60 jaar verder en hun bevindingen blijven nog altijd overeind. Ook hun sensate-focus oefeningen die ze in de jaren 60 ontwikkelden. DAT is wetenschappelijk bewijs.
De rest zijn nieuwe paden die verkend worden. Waardevol en meestal in de goeie richting. Gooi ze niet in de prullenmand, maar volg ze op. Als ze bevestigd worden, zouden ze wel eens gelijk kunnen hebben.
Luister ondertussen naar ervaren mensen. Wees kritisch, maar sta open voor mensen met een onderbouwde opinie.